در صنایع مختلف، امنیت و ایمنی حرف اول را می زند. الکتروموتور ضد انفجار نوعی موتور الکتریکی است که برای کار در محیط های خطرناک طراحی شده است، این موتورها با ساختار خاص خود از انتشار جرقه و حرارت به محیط بیرون جلوگیری می کنند و در صورت بروز مشکل داخلی، انفجار را در خود محدود می کنند.

ساختار این نوع الکتروموتور شامل پوسته ای محکم و مقاوم است که معمولا از جنس چدن یا آلومینیوم ساخته می شود. طراحی داخلی آن به گونه ای است که همه قطعات در برابر دما و فشار بالا مقاوم هستند.

در واقع کلمه “ضد انفجار” به این معنی نیست که موتور هرگز منفجر نمی شود، بلکه به این معناست که در صورت بروز مشکل، انفجار به بیرون سرایت نمی کند.

نحوه عملکرد الکتروموتور ضد انفجار (EX)

الکتروموتور ضد انفجار اساس کارش مانند سایر موتورهای الکتریکی است، جریان برق در سیم پیچ های استاتور میدان مغناطیسی ایجاد می کند و این میدان باعث چرخش روتور می شود. تفاوت اصلی در محافظت های ویژه ای است که برای جلوگیری از نشت جرقه و حرارت به کار رفته است.

سیستم های خنک کننده داخلی، عایق بندی های مخصوص و مسیرهای تعبیه شده برای خروج حرارت از مهمترین بخش های این موتور هستند. وقتی دمای داخلی بالا می رود، سیستم خنک کننده فعال می شود و از طریق مسیرهای امن، حرارت را به بیرون هدایت می کند، همزمان عایق بندی های ویژه مانع از تماس مستقیم قطعات داغ با محیط بیرون می شوند.

محیط های انفجاری و الکتروموتور های ضدانفجار

محیط های انفجاری جایی هستند که گازها، بخارات یا گرد و غبارهای قابل اشتعال در آنها وجود دارد، این محیط ها بر اساس میزان خطر به سه منطقه تقسیم می شوند: منطقه صفر خطرناک ترین حالت است که در آن همیشه مواد منفجره وجود دارد، منطقه یک گاهی اوقات و منطقه دو به ندرت با این مواد سر و کار دارد.

در چه مکان هایی باید از الکتروموتور ضد انفجار استفاده کرد؟

در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی استفاده از الکتروموتور ضد انفجار یک ضرورت است، چراکه این صنایع دائما با مواد قابل اشتعال سر و کار دارند و کوچکترین جرقه می تواند فاجعه آفرین باشد.

معادن زیرزمینی نیز از دیگر مکان هایی هستند که در آنها گازهای خطرناک مثل متان وجود دارد و باید از این موتورها استفاده کرد.

کارخانه های تولید مواد شیمیایی، رنگ سازی، چسب سازی و داروسازی هم به دلیل وجود حلال های قابل اشتعال نیازمند استفاده از الکتروموتور ضد انفجار هستند، در سیلوها و کارخانه های آرد نیز به دلیل وجود گرد و غبار قابل اشتعال، استفاده از این موتورها الزامی است. جایگاه های سوخت و انبارهای نگهداری مواد شیمیایی هم باید به این تجهیزات مجهز باشند.

• صنایع نفت، گاز و پتروشیمی
• کارخانه های مواد شیمیایی
• معادن زیرزمینی
• سیلوها و کارخانجات آرد
• صنایع دارویی
• رنگ سازی و چسب سازی
• جایگاه های سوخت

استانداردهای الکتروموتور ضد انفجار

دو استاندارد اصلی برای الکتروموتورهای ضد انفجار وجود دارد: NEC آمریکایی و IEC اروپایی.

این استانداردها شرایط کار موتور در محیط های خطرناک را مشخص می کنند و سازندگان باید الزامات آنها را رعایت کنند، استانداردها مواردی مثل دمای کار، نوع محافظت و سطح ایمنی را تعیین می کنند.

استاندارد NEC (National Electrical Code)

استاندارد NEC محیط های خطرناک را به سه کلاس تقسیم می کند:

• کلاس یک برای گازهای قابل اشتعال
• کلاس دو برای گرد و غبار قابل احتراق
• و کلاس سه برای الیاف قابل اشتعال

هر کلاس به دو بخش تقسیم می شود. بخش یک برای شرایطی که مواد خطرناک همیشه وجود دارند و بخش دو برای شرایطی که این مواد فقط در مواقع خاص حضور دارند.

هر بخش الزامات خاص خودش را دارد:

برای مثال در بخش یک کلاس یک، که خطرناک ترین محیط است، الکتروموتور باید کاملا درزبندی شده باشد و تمام قطعات در برابر انفجار مقاوم باشند. اما در بخش دو همان کلاس، چون خطر کمتر است، الزامات سخت گیرانه نیستند.

استاندارد IEC

استاندارد IEC محیط ها را به سه زون تقسیم می کند. زون صفر برای مناطقی که همیشه گاز و بخار قابل اشتعال دارند، زون یک برای مناطقی که گاهی این مواد وجود دارند و زون دو برای مناطقی که به ندرت با این مواد مواجه می شوند. این تقسیم بندی به سازندگان کمک می کند محصول مناسب هر محیط را تولید کنند.

در هر زون، موتور باید مشخصات خاصی داشته باشد. برای مثال در زون صفر که خطرناک ترین منطقه است، موتور باید کاملا ایزوله باشد و حتی در صورت انفجار داخلی هیچ اثری به بیرون نشت نکند. اما در زون دو که خطر کمتر است، موتور فقط باید در برابر جرقه های تصادفی محافظت شده باشد.

انواع الکتروموتور ضد انفجار

اکنون که با مفهوم و استانداردها آشنا شدیم، انواع مختلف الکتروموتور ضد انفجار را بررسی می کنیم. هر کدام از این موتورها برای محیط های خاصی طراحی شده اند و درجه حفاظتی متفاوتی دارند. انتخاب نوع مناسب به شرایط محیطی و میزان خطر بستگی دارد.

الکتروموتور ضد انفجار EExd

این نوع از الکتروموتور ضد انفجار دارای پوسته ای بسیار مقاوم است که می تواند انفجارهای داخلی را در خود محصور کند. وزن این موتورها به دلیل ضخامت زیاد پوسته، نسبت به سایر انواع بیشتر است. این موتورها برای محیط های با خطر بالا مانند پالایشگاه ها مناسب هستند و در زون 1 کاربرد دارند.

پوسته این موتورها چنان محکم است که حتی اگر در داخل موتور انفجاری رخ دهد، هیچ شعله یا جرقه ای به بیرون نشت نمی کند. درزبندی های خاص و مسیرهای شعله باعث می شوند گازهای داغ قبل از خروج خنک شوند. این موتورها گران ترین نوع الکتروموتور ضد انفجار هستند اما بالاترین سطح ایمنی را دارند.

الکتروموتور ضد انفجار EExe

این نوع الکتروموتور با طراحی ویژه ای ساخته شده که از ایجاد جرقه جلوگیری می کند. سیستم عایق بندی پیشرفته و فاصله هوایی بیشتر بین قطعات متحرک، احتمال ایجاد جرقه را به حداقل می رساند. این موتورها برای محیط های با خطر متوسط مناسب هستند.

در این موتورها تمرکز روی پیشگیری از ایجاد جرقه است، نه محصور کردن انفجار. قطعات به گونه ای طراحی شده اند که دمای سطحی پایین تری دارند و سیم پیچی ها دارای عایق های مخصوص هستند. این موتورها سبک تر و ارزان تر از نوع EExd هستند اما برای محیط های خیلی خطرناک مناسب نیستند.

الکتروموتور ضد انفجار EExp

در این نوع موتور، محیط داخلی توسط گاز بی اثر یا هوای فشرده تحت فشار قرار می گیرد. این فشار مثبت مانع از ورود گازهای خطرناک به داخل موتور می شود. سیستم های کنترلی پیشرفته، فشار داخلی را دائما پایش می کنند تا از عملکرد صحیح اطمینان حاصل شود.

فناوری به کار رفته در این موتورها پیچیده تر از سایر انواع است. سنسورهای فشار و سیستم تامین گاز باید دائما کار کنند تا ایمنی حفظ شود. در صورت افت فشار، سیستم های هشدار فعال می شوند و موتور به طور خودکار خاموش می شود. این موتورها برای محیط های تمیزتر که گرد و غبار زیادی ندارند مناسب هستند.

الکتروموتور ضد انفجار EExn

نوع EExn برای محیط های کم خطر (زون 2) طراحی شده است. این موتورها دارای حفاظت کمتری نسبت به انواع دیگر هستند اما برای شرایطی که احتمال وجود گازهای خطرناک کم است، گزینه مناسبی محسوب می شوند. طراحی آنها به گونه ای است که در شرایط عادی کار جرقه ای تولید نمی کنند.

ساخت این نوع موتور ساده تر و هزینه تولید آن کمتر است. البته این به معنی ناامن بودن آنها نیست، بلکه سطح حفاظت با میزان خطر محیط متناسب است. برای مثال در انبارهای مواد شیمیایی که احتمال نشت مواد کم است، استفاده از این موتورها منطقی و مقرون به صرفه است.

الکتروموتور ضد انفجار EExnA

مدل EExnA نسخه پیشرفته تر نوع EExn است که حفاظت های بیشتری دارد. این موتورها علاوه بر جلوگیری از جرقه در حالت عادی، در شرایط غیرعادی مثل اضافه بار نیز ایمن می مانند. سیستم های حفاظتی پیشرفته تر و عایق بندی بهتر از ویژگی های این نوع است.

در این موتورها از فناوری های جدیدتری برای کنترل دما استفاده می شود. سنسورهای حرارتی دقیق تر و سیستم های خنک کننده کارآمدتر باعث می شوند دمای موتور همیشه در محدوده ایمن باقی بماند. هزینه این موتورها کمی بیشتر از نوع EExn است اما قابلیت اطمینان بالاتری دارند.

مشخصات الکتروموتور ضد انفجار

الکتروموتور ضد انفجار دارای مشخصه های فنی خاص است. پوسته مقاوم، سیستم های خنک کننده ویژه، عایق بندی های پیشرفته و درزگیرهای مخصوص از اجزای اصلی هستند. علامت EEx روی پلاک نشان می دهد موتور برای محیط های خطرناک مناسب است.

کلاس های دمایی T1 تا T6 نشان دهنده حداکثر دمای سطحی موتور هستند. درجه حفاظت IP مشخص می کند موتور تا چه حد در برابر نفوذ گرد و غبار و آب مقاوم است. گروه های گازی IIA، IIB و IIC نوع گازهایی را که موتور می تواند با آنها کار کند مشخص می کنند. این مشخصات باید با شرایط محیط کار مطابقت داشته باشند.

نحوه پلاک خوانی الکتروموتور ضد انفجار

پلاک الکتروموتور ضد انفجار حاوی اطلاعات مهمی است که باید بتوانیم آن را بخوانیم. علامت EEx نشان دهنده ضد انفجار بودن موتور است. حرف بعد از آن (d، e، p یا n) نوع حفاظت را مشخص می کند. گروه II نشان می دهد موتور برای صنایع روی زمین مناسب است و زیرگروه های A، B یا C نوع گازهای قابل تحمل را نشان می دهند.

کد T1 تا T6 دمای کاری موتور را مشخص می کند. عدد IP نیز درجه محافظت در برابر نفوذ اجسام خارجی و آب را نشان می دهد. برای مثال IP66 یعنی موتور کاملا در برابر گرد و غبار و پاشش آب محافظت شده است. توان، ولتاژ، سرعت و سایر مشخصات فنی نیز روی پلاک درج می شوند.

یک پلاک الکتروموتور ضد انفجار معمولا به این شکل است:
Ex d IIC T4 Gb IP66

• Ex: نشان دهنده تجهیز ضد انفجار است
• d: نوع حفاظت را نشان می دهد:
  • d: محفظه ضد شعله
  • e: امنیت افزایش یافته
  • p: تحت فشار مثبت
  • n: عدم جرقه زنی
• II: گروه تجهیزات:
  • I: برای معادن زیرزمینی
  • II: برای سایر محیط های انفجاری
• C: زیرگروه گازی:
  • IIA: برای گازهایی مانند پروپان
  • IIB: برای گازهایی مانند اتیلن
  • IIC: برای گازهای خطرناک مانند هیدروژن

سایر اطلاعات مهم روی پلاک:

• توان (kW یا HP)
• ولتاژ (V)
• فرکانس (Hz)
• سرعت (rpm)
• ضریب توان (cos φ)
• کلاس عایقی (F یا H)
• نوع سرویس (S1 تا S9)
• شماره سریال و سال ساخت

معرفی درجه حفاظتی الکتروموتور ضد انفجار

درجه حفاظتی نشان می دهد موتور تا چه حد می تواند در برابر شرایط محیطی مقاومت کند. بالاترین درجه حفاظت مربوط به نوع EExd است که می تواند انفجار را در خود محصور کند. بعد از آن EExp با سیستم فشار مثبت قرار دارد. EExe و EExn در رده های بعدی هستند و برای محیط های کم خطرتر مناسب هستند.

هر درجه حفاظتی شرایط کاری خاص خود را دارد. برای مثال موتورهای EExd را می توان در زون 1 نصب کرد اما EExn فقط برای زون 2 مناسب است. انتخاب درجه حفاظتی مناسب اهمیت زیادی دارد زیرا استفاده از موتور با حفاظت کمتر در محیط خطرناک می تواند فاجعه آفرین باشد.

فروش برندهای معتبر الکتروموتور ضد انفجار

در بازار برندهای مختلفی وجود دارند که هر کدام محصولات باکیفیتی تولید می کنند. بهترین برندها عبارتند از WEG، CEMP، Siemens، ABB و برخی دیگر. این شرکت ها سال ها تجربه در تولید الکتروموتور ضد انفجار دارند و محصولات آنها دارای استانداردهای معتبر جهانی است.

الکتروموتور ضد انفجار WEG

برند WEG یکی از بزرگترین تولیدکنندگان الکتروموتور در جهان است. این شرکت برزیلی محصولات خود را با استاندارد IIB T4 تولید می کند که برای استفاده در زون های 1 و 2 مناسب هستند. موتورهای WEG در توان های مختلف از 0.37 تا 355 کیلووات و با سرعت های 750 تا 3000 دور در دقیقه ساخته می شوند.

سیستم خنک کاری پیشرفته و پوسته مقاوم از ویژگی های اصلی الکتروموتورهای WEG است. این موتورها دارای درجه حفاظت IP55 هستند و در برابر نفوذ گرد و غبار و پاشش آب محافظت شده اند. عملکرد مطمئن در دمای بالا و مقاومت خوب در برابر خوردگی از دیگر مزایای این برند است.

الکتروموتور ضد انفجار CEMP

CEMP تولیدکننده ایتالیایی است که الکتروموتورهای ضد انفجار را در دو سری عرضه می کند. سری A با پوسته چدنی برای کاربردهای سنگین و سری F با پوسته آلومینیومی برای کارهای سبک تر. هر دو سری دارای استانداردهای IEC و ATEX هستند و کیفیت ساخت بالایی دارند.

موتورهای سری A در توان های 0.25 تا 240 کیلووات و سری F در توان های 0.6 تا 1.5 کیلووات تولید می شوند. کلاس های حفاظتی T4 تا T6 و درجه محافظت IP55/IP66 از ویژگی های این موتورها است. طراحی مهندسی دقیق و استفاده از مواد مرغوب باعث شده محصولات CEMP عمر طولانی داشته باشند.

الکتروموتور ضد انفجار زیمنس Siemens

زیمنس با سری XP وارد بازار الکتروموتورهای ضد انفجار شده است. این موتورها در محدوده توان 0.12 تا 900 کیلووات و با سرعت های مختلف تولید می شوند. درجه حفاظت IP55 و ساخت دقیق آلمانی از ویژگی های بارز محصولات زیمنس است.

استفاده از فناوری های پیشرفته در ساخت و کنترل کیفیت سختگیرانه باعث شده الکتروموتورهای زیمنس عملکرد مطمئنی داشته باشند. این موتورها در صنایع مختلف از جمله نفت و گاز، پتروشیمی و معادن کاربرد گسترده ای دارند. سیستم خنک کاری کارآمد امکان کار مداوم در دمای بالا را فراهم می کند.

خرید الکتروموتور ضد انفجار از آراد صنعت

آراد صنعت با سال ها تجربه در زمینه تجهیزات صنعتی، انواع الکتروموتور ضد انفجار از برندهای معتبر را عرضه می کند. کارشناسان ما با بررسی دقیق نیاز شما، بهترین گزینه را پیشنهاد می دهند. گارانتی معتبر و خدمات پس از فروش مطمئن از مزایای خرید از آراد صنعت است.

ما اصالت کالا را تضمین می کنیم و موتورها را با بهترین قیمت عرضه می کنیم. نصب و راه اندازی توسط متخصصان با تجربه انجام می شود. پشتیبانی فنی دائمی و تامین قطعات یدکی اصل از دیگر خدمات ما است. برای مشاوره رایگان و استعلام قیمت روز الکتروموتور ضد انفجار با کارشناسان ما تماس بگیرید.